Reinier: Niets te verbergen? Onzin, privacy is juist heel goed voor je

Mark Zuckerberg wilde onlangs in de Amerikaanse Senaat niet vertellen in welk hotel hij overnachtte. Niet zo gek, zegt Reinier, want privacy is heel goed voor ons. Een fragment uit zijn nieuwste boek: Gids voor de laatste dagen. 

Dé reden waarom gewone burgers toestaan dat inlichtingen- en veiligheidsdiensten hun internetverkeer scannen, is dat ze menen aan de goede kant te staan en er daarom niets van zullen merken. ‘Ze mogen alles van me weten, want ik heb toch niets te verbergen’, is hun argument. Zeven redenen waarom die slogan ondoordacht is.

1. Privacy vormt je persoonlijkheid

We verbergen voortdurend elementen in ons leven. We kleden ons, doen de deur op slot, hebben een wachtwoord op onze computer, kennen alleen zelf onze eigen pincode, doen de gordijnen dicht als we gaan slapen. Oftewel, we bepalen enigermate zelf wie wat wanneer van ons weet. Als iedereen overal alles van ons kan weten, hebben we geen enkele autonomie meer – hebben we dan nog wel een persoonlijkheid? Want juist dat filter, de mate waarin we onszelf prijsgeven aan de wereld, bepaalt ons karakter.

2. Je kunt niet met alle gevoeligheden rekening houden

Als alles wat je zegt en doet publiek kan worden, sta je altijd op een podium. Je kent echter niet de mogelijke gevoeligheden van je toehoorders en zult daarom steeds meer de veilige weg kiezen. Stel je voor dat je op lange tenen trapt… Je uitingen zullen dan al snel net zo glad worden als de toespraken van politici of BN’ers tegenwoordig. Mensen die eerlijk zijn worden buitenbeentjes. Meer privacy beperkt niet onze eerlijkheid, maar bevordert die juist.

3. Onaffe gedachten zijn nodig

Ook in een ander opzicht gaan we onszelf censureren. Veel intieme gesprekken gebruiken we namelijk om onze gedachten te ontwikkelen. Dat betekent dat we ook ‘rare’ meningen voorleggen, ideeën waar we nog niet helemaal uit zijn. Hoe meer onze privacy verdwijnt, hoe minder we durven experimenteren met gedachten. We zijn op onze hoede en uiten alleen afgeronde ideeën die acceptabel zijn voor de huidige machthebbers.

4. Een privacyelite is gevaarlijk

Facebook scant wel ons internetgedrag, wij niet dat van topman Mark Zuckerberg. Google leest wel onze mails, wij niet die van directeur Larry Page. Er ontstaat momenteel een privacyelite van mensen die handig de controles weten te bespelen. Dat schept een schijnveiligheid, omdat de overheden dénken alles te controleren, maar intussen een kleine elite zijn gang laten gaan, die onevenredig veel van anderen weet, zelf nauwelijks gecontroleerd wordt en niet democratisch is gekozen.

5. Privacy tempert uitwassen

Privacyschendingen centraliseren kennis en daarmee macht. Zo’n klantenbestand van 37 miljoen Ashley Madison-gebruikers geeft enkele hackers immens veel invloed: ze kunnen duizenden huwelijken laten stranden, waartoe voorheen nog nooit een individu in staat was. Meer privacy verspreidt de kennis en daarmee de macht. Uiteindelijk beteugelt dat uitwassen. Macht kan nog wel misbruikt worden – je kunt nog steeds het huwelijk van je buurman verknallen – maar op minder grote schaal.

6. Je weet niet wat fout is

Wie zegt dat hij ‘toch niets verkeerds doet’, bluft. Er zijn alleen al in Nederland meer dan tienduizend wetten en bepalingen, die je nooit allemaal kunt kennen en je weet niet op welk criterium de diensten zoeken. Bovendien wordt je internetgedrag ook gescand door buitenlandse diensten, waaronder die van zwakke en foute staten, en met hun wetgeving kun je al helemaal geen rekening houden. Wie weet waar je op gepakt wordt als je daar op vakantie bent? Of als je er over tien jaar bent en er een heel ander regime is?

7. Overheden en bedrijven zijn grillig

Overheden maken fouten. Ze kunnen je voor iemand anders aanzien of hun big data verkeerd interpreteren. In een functionerend rechtssysteem kunnen gebleken fouten worden hersteld, maar de informatie uit massasurveillance belandt ook bij minder gezonde overheidsdiensten die heel andere belangen hebben. Je kent bovendien de toekomstige overheden niet. De geschiedenis is grillig. Wie wil over tien jaar opgepakt worden door een nieuwe Geert Wilders, omdat je vandaag een chagrijnige mail over hem verstuurd hebt?

Gids voor de laatste dagen – Geloven is hopen, Reinier Sonneveld, Buijten & Schipperheijn Motief, € 15,95

Meer info over het boek vind je hier.