Een lege doos

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Een lege doos – PopUpGedachte maandag 5 februari

Het huis is stil. Ik zit zelf in de lichtcirkel van de lampen boven de tafel. Daaromheen is het donker. De verwarming heb ik net ingeschakeld en ze pruttelt een beetje, van die bubbeltjes door de buizen. Af en toe hoor je een windvlaag buiten. Verder niets. Het liefst blijf ik even luisteren. Er zit een ontspanning in die leegte. Die lege doos waar ik in woon. Leuke lege doos hoor, jaren 30 appartementje, 3-hoog, maar net als elk huis, ook een lege doos. En de wind waait eromheen, doet hier en daar iets kraken en zuchten en is weer stil.

In de oude teksten van het Joodse volk, die de basis vormen van wat christendom is geworden, woont de eeuwige in een lege doos. Of misschien moet je zeggen dat een – weliswaar rijk versierde – lege doos het symbool is van de aanwezigheid. Vanochtend brengt de grote immens rijke koning Salomo, zoon van David, de ark naar de tempel die hij gebouwd heeft. En er staat: ‘in de ark was niets dan twee stenen tafelen, die Mozes op de Horeb erin had gelegd.’ Een lege doos. Die geplaatst wordt in nog een lege doos, het zogenaamde heilige der heiligen van de tempel.

Dan staat er: ‘zodra de priesters het Heilige [dat is dus de lege doos rondom de lege doos van het heilige der heiligen, die weer een lege doos is om de lege doos van de ark – het is een beetje een vervelende sinterklaassurprise zogezegd, veel ceremonieel, maar wat er nu helemaal in zit .. In elk geval] Zodra de priesters het Heilige hadden verlaten, vervulde een wolk het huis van Jahweh. Door die wolk konden de priesters niet blijven staan, om hun dienstwerk te verrichten, want de glorie van Jahweh vervulde de tempel van Jahweh.

Zie, de lege dozen worden gevuld. Ons appartement is ook niet leeg als we er wonen. Wij maken het zelf iets anders dan een lege doos. Niet de stoelen en de banken, niet de tafel, de tapijtjes en de boeken, maar onze ademende aanwezigheid. Ik ben geen expert, maar het schijnt dat huizen dus ook echt door niet bewonen, niet verwarmen, gebrek aan menselijke vulling, uiteindelijk in elkaar donderen. Waarmee mensen de batterijtjes geworden zijn van een huis, de vulling, het leven.

Zo ook deze eeuwige, die een wolk vormt en de lege dozen vult. Maar niet echt dus, want vullen met een wolk is misschien net niet meer leeg, maar het scheelt niet veel. Als ik met mijn zoon van zes door de mist loop, wijst hij altijd naar 20 meter verderop, waar dan de mist zou zijn. Verderop aangekomen, blijkt de mist weer verderop te zijn en als je terugkijkt is de mist ook op de plek waar je geweest bent. Zou hij het in zijn hoofd krijgen om in z’n eentje terug te rennen om alsnog in de mist te staan, dan zou hij tot zijn verdriet moeten constateren dat hij daar geen mist aantreft, maar dat ik – die ben blijven staan – wel in nevelen gehuld ben. Kortom, de lege doos van de ark, met die oude stenen platen van het verbond, wordt gevuld met niks. En salomo zegt: De zon heeft Jahweh aan de hemel geplaatst, maar zelf besloot hij in een wolk te vertoeven.

De zon was toch de meest aanbedenen in oude culturen. Maar israel is zoveel seculierder dan de rest. Niets is heilig. Ook de zon is maar een grote gouden bal, opgehangen ter versiering van de wereld en dichters kunnen er iets moois van maken, maar het is een voorwerp, een object. De wolk zelf is ook niet heilig, hoogstens het symbool waarin hij vertoeft. Ongrijpbaar, leeg, niet op de plek waar je bent, hoogstens op de plek waar je heen gaat en vandaan komt. En daarvanuit te constateren – en mijn zoontje weet dat dan nu ook, al moet hij aan de gedachte wennen – vandaaruit te constateren dat je nu ook wel in die wolk moet zijn. Als de toekomst en het verleden, als het 20 meter verderop en twintig meter terug wel is, dan misschien nu ook wel.

Lege dozen. Wij wonen erin en het heet leven. De eeuwige ongrijpbare neemt het ook als zijn symbool. En misschien wel meer de leegheid dan de doos zelf. Ongrijpbaar en onmisbaar als zuurstof, zichtbaar en onzichtbaar als een wolk – en tot verrassing en diepe dankbaarheid van deze koning – met dit eeuwige commitment: dat de aarde als geheel nooit een lege huls zal zijn, een plaats van toeval en verval omdat de geest eruit verdwenen zou zijn. We zijn niet alleen, dat fluistert de wind, dat zegt de warmte van je eigen lijf, we zijn niet alleen. En we stappen de mist in, terwijl achter ons het verleden weer in mist wordt gehuld. Een hand voor ogen, 20 meter zicht. Ruim voldoende.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.