Grove verdeeldheid

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Grove verdeeldheid – PopUpGedachte donderdag 17 mei 2018

Het houdt de gemoederen bezig. Het bloedbad dat het Israelische leger aanrichtte onder de demonstranten een aantal dagen geleden en waar nog steeds geen einde aan lijkt te komen. Het verdeelt weer eens de partijen tot op het bot. De één zegt dat het terroristen zijn, ze zitten er in elk geval tussen en als ze eenmaal de grens over zouden zijn gekomen, zouden ze niet tevreden zijn voor ze bloed zouden zien en dan zou de hoeveelheid die het Israelische leger er had moeten doden helemaal niet meer te overzien zijn. Het is een oorlog, zeggen ze. En het hek is de grens die een staat mag verdedigen. Anderen krimpen ineen bij deze woorden en proberen de ander met de neus op het slagveld te drukken en te laten zien dat deze mensen absoluut geen acute dreiging vormen. Hun geimproviseerde wapens, de rolstoelen, de vrouwen en de kinderen. En dan de schoten in hoofd en borst van achter een aarden wal aan de andere kant van het hek door Israëlische scherpschutters die de opdracht hebben om met scherp te schieten en te zorgen dat het hek, wat een bescherming is voor de echte grens, niet ook maar benaderd wordt.

Het verdeelt de toeschouwers niet alleen in humanitaire zin, maar ook in religieuze zin. Vanochtend lees ik in de teksten dat de rabbi uit Nazareth in één van zijn laatste gebeden zegt: ‘niet alleen voor mijn leerlingen bid ik, maar ook voor hen die door hun woord in Mij geloven, op dat zij allen één mogen zijn, zoals Gij, Vader, in mij en ik in u.’ Ik weet niet of deze dan op de stapel onbeantwoorde gebeden mag óf dat de almachtige machteloos staat tegenover de verdeelzin van de mens. Waarom is het zo belangrijk dat ze allen één zijn, ‘opdat de wereld gelove, dat Gij mij gezonden hebt.’ Nou, is dat ook weer verklaard. Dat de wereld nou niet echt eensgezind gelooft dat Jezus van Nazareth de door God gezonden wereldverlosser is. Eenheid is niet echt het eerste, waar Nederlanders aan denken als ze denken aan de kerk. Zo’n vrolijk dispuutje tussen Paus en kardinaal Eijk om maar iets te noemen. Je eigen chef, die je heilig hebt verklaard zo’n beetje en waar je vindt dat je aan moet gehoorzamen als aan God zelf, zo’n beetje, – kardinaal Eijk dan he? – die de grote tegenstrever van Christus zelf noemen. Kijk, in de 19^e eeuw smeten de theologen met dat soort insinuaties en scheldwoorden onderling. Twitter bestond nog niet, maar demoniseren heus wel. Oftewel, eenheid? I don’t know.

En dan religieuze verdeeldheid over Israel. Eigenlijk vreemd. De tempel staat er niet meer. Ze zeggen dat het land heilig is, maar land was nooit heilig in de theologie. Zelfs in het Oude Testament geeft de god van dat volk het land gerust in handen van allerlei andere volken als de houding en de manier van leven van het Joodse volk hem niet bevalt. Het is wel beloofd, maar die belofte is ooit vervuld toen ze er binnen trokken. Én er is nog wat anders belooft:

Wat ik namelijk fascinerend vind aan deze tekst is dit soort zinnetjes: ‘Rechtvaardige Vader, al heeft de wereld u niet erkend, ik heb u erkend en dezen hebben erkend dat Gij mij gezonden hebt.’ De jood Jezus van Nazareth neemt hier eigenlijk de rol op zich die het hele Joodse volk als rol voelde in de wereldgeschiedenis. Zij moesten duidelijk maken dat zij degenen waren die door God gezonden waren en wie dat zou erkennen, de vele proselieten die graag bij het joodse volk wilden horen, die zouden dan ook bij hen horen. De verdeeldheid over Israël is eigenlijk vreemd, omdat als er dan verdeeldheid zou zijn, laat het dan die over die rabbi zijn. Hij presenteert zichzelf als de kern van de zaak. Hij neemt de rol over van land en tempel. Het voorhangsel scheurt. In de eeuw na zijn dood wordt de tempel totaal verwoest en over de hele wereld zwerven dan groepjes christenen die menen geen tempel meer nodig te hebben. Het verdwijnen van het centrale van Israël en de tempel is zelfs zo’n basaal geloofsstandpunt voor hen dat keizer Julius, de afvallige, zo heet hij geloof ik, de tempel in Jeruzalem weer wil herbouwen omdat hij weet dat het niet meer bestaan van de tempel een basaal geloofsbeginsel is van de rondzwervende christenen.

In de apocalyptische teksten staat dat in de beloofde toekomst, die gouden toekomst weet je wel, er een stad neer zal dalen op aarde met gouden straten en de hele rimram. En dan staat er dat er geen tempel zal zijn in die stad, omdat ze dat niet nodig heeft en de goddelijke zelf is dan de tempel. En dat is precies wat er gebeurt over de hele wereld waar groepjes mensen bij elkaar komen op willekeurige plekken, brood breken en wijn drinken en menen directe toegang te hebben tot God, tot vergeving, tot wat er dan ook maar nodig is. Ik denk dat het zou helpen als we iets meer ruziemaken over Jezus van Nazareth en iets minder over de tempel en een stuk land. In elk geval in religieuze zin. Dan kunnen we er gewoon weer vanuit humanitair oogpunt naar kijken. Dat zou toch een zegen zijn.

Theologisch en politiek wat heikele punten vanochtend, maar dat krijg je als het over eenheid gaat. Dat gesprek resulteert meestal in diepe verdeeldheid. Het is niet anders. Pas als die naar de oppervlakte komt, zonder elkaar erover de hersens in te slaan, kunnen we misschien iets van eenheid vinden. In de gekruisigde, met dat intens moeilijke voorbeeld dat hij gaf om zich liever kapot te laten maken dan een gewelddadige revolutie te ontketenen of met macht en geweld te proberen de ander te overtuigen van zijn gelijk. Dat is een lange weg, dus kunnen we er maar beter meteen aan beginnen.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95