Ga naar submenu Ga naar zoekveld

De slangenkuil

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

(Wil je de PopUpGedachtes direct op je telefoon ontvangen, zodra ze gemaakt zijn – meld je dan hier aan (Whatsappgroup, audio only, no chat)

De slangenkuil – PopUpGedachte vrijdag 14 september 2018

Een dominee stuurde me een facebook-berichtje: ‘Hoe ga jij ermee om,’ vroeg hij. ‘Met al die haatdragende, soms ronduit kwaadaardige reacties op social media? Ik zoek een goede houding, vast bedankt.’ Vind ik überhaupt mooi, he? Iemand die belaagd wordt in de social media omgeving en diezelfde omgeving dan weer gebruikt om verder te groeien in reactie daarop. En niet omdat ik expert ben, maar ook wel de nodige ervaring heb met lelijke social media.

Ik vroeg hem om het dilemma te schetsen waar hij tegenaan liep. En hij schreef: ‘Gewoon, hoe je er verstandig mee omgaat. Een goede inhoudelijke discussie ga ik niet uit de weg, maar het wordt soms duwen en drammen en bijna ronduit kwaadaardig. Een inhoudelijke discussie heeft dan weinig zin meer. Gewoon niet meer reageren, of wat….? Posts ad hominem of gescheld sta ik hoe dan ook niet toe, maar soms denk ik nog voordat dat gebeurt: dit is zo kwaadaardig en zo weinig gericht op dialoog en luisteren, dat ik het eigenlijk ook af wil kappen, zonder direct mijn FB-vriend(in) kwijt te raken. Ontvrienden doe ik zelden of nooit en wil ik eigenlijk ook niet.”

Fascinerend toch? Het is een soort slangenkuil waar je je in begeeft en links en rechts wordt er gebeten en uitgehaald. Soms in het wilde weg, soms heel persoonlijk naar jou. Dat is niet het enige dat gebeurt, maar het gebeurt en daar moet je dan iets mee. Zeker als je een opinie hebt of ergens voor staat online. Je wilt de beten eigenlijk niet, maar je wilt de mensen ook niet kwijt. Of een goed tegengif of wat dan ook. Maar als je de mogelijkheid tot slangenbeten zou uitrulen, zou de communicatie heel beperkt worden.

Ik schetste wat van mijn manieren en die bleek hij ook zo te hanteren. Dingen als: bij ongemeen felle reacties een prive-bericht sturen. Zoeken naar de zin achter de woede én grenzen stellen aan uitingen. Eventueel wissen of blokkeren. Het was allemaal niet zo opzienbarend, het was vooral het feit dat er herkenning was en de worsteling. En uiteindelijk de constatering dat social media een zwakke afspiegeling was van de werkelijheid en dat die veel mooier en veelzijdiger is in het echt.

En dat zei ik wel en dat is ook zo. Maar ook het echte leven kan diezelfde slangenkuil zijn. De collega’s op het werk, kinderen op school, mensen in het verkeer. Je weet het niet goed, wanneer iemand kan uithalen, toch?

Ik kom op het beeld van de slangenkuil door de eerste lezing van vanochtend en dat is een bizar verhaal. Het joodse volkje trekt door de woestijn, gered uit het slavernij-bestaan van Egypte. Maar zoals elke migrant weet, je kunt wel vluchten maar dan ben je er nog niet zomaar. En de woestijn is een heftige plek. Dus dat volk begint te schelden op degene die hen heeft bevrijd, de eeuwige. En er duiken slangen op die bijten en doden. Paniek onder het volk en ook een barbaarse straf toch? Wordt verder geen oordeel over gegeven door de schrijver, het gebeurt alleen. En als de leider van het volk, Mozes, smeekt om een oplossing, wordt in dit mythische verhaal door hem zo’n slang nagemaakt van koper, op een stok gezet en wie ernaar kijkt na gebeten te zijn, wordt genezen.

Ik kan er eerlijk gezegd – ondanks toch al een poosje theologiestudie – geen touw aan vastknopen. Ik vind het een gore straf en het beeld dat genezing brengt op z’n minst heel vreemd. Het enige interessante van het verhaal is misschien wel dat Jezus van Nazareth er later naar verwijst als hij in gesprek is met een religieuze leider van het volk, Nicodemus. Of Niko de Mus, zoals wij plachten te zeggen. Dat klonk meer als een gangster.

Jezus zegt daar: “En deze Mensenzoon moet omhoog worden geheven, zoals Mozes eens de slang omhoog hief in de woestijn, opdat eenieder die gelooft in Hem eeuwig leven zal hebben. God heeft zijn Zoon niet naar de wereld gezonden om de wereld te oordelen, maar opdat de wereld door Hem zou worden gered.”

Nu dan maar een conclusie op zevenmijlslaarzen. We zijn voor elkaar een aardige slangenkuil geworden doordat we vergeten zijn wat het is om dankbaar te zijn voor leven, aarde en al het gegevene erin. De ‘straf’ tussen aanhalingstekens is niet extern in de vorm van woestijncobra’s, maar een logisch gevolg intern: een onderlinge slangenkuil. Vervolgens komt die Jezus van Nazareth niet om dat te veroordelen en uit te roeien, maar laat zich op een stok prikken in de kruisiging en wie dat ziet, wie dat écht ziet, wordt gered. Die kan zomaar met een schok tot de ontdekking komen wat het gevolg is van dit onderlinge slangenkuil-achtige gedrag. Dat we daarmee mensen kapotmaken, onschuldige mensen ook. Dat we daarmee, God, het goede zelf, kapotmaken. Wie echt ziet, wordt gered van de zelfrechtvaardiging en de lelijke keuzes. Omdat het gevolg van wat we elkaar aandoen daar hangt te blinken in de zon. Zoiets.

Blijft een absurd verhaal, maar er is een dun logica-lijntje. En ik snap beter waarom iemand mensen met kwaadaardige reacties niet wil ontvrienden. Omdat hij zichzelf erin herkent. Omdat wij zo zijn, soms. En het nodig is dat we toch gered worden van onszelf, van hoe wij kunnen zijn in elk geval.

(Wil je de PopUpGedachtes direct op je telefoon ontvangen, zodra ze gemaakt zijn – meld je dan hier aan (Whatsappgroup, audio only, no chat)

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.


afbeelding
afbeelding.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--