Kunnen we dat niet weer invoeren?

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

PopUpGedachte dinsdag 29 januari 2019 – Kunnen we dat niet weer invoeren?

Er gaat heel veel goed in de wereld. Intens veel. Kranten en media brengen datgene wat niet goed gaat, want dat is nieuws. Begrijpelijk. Maar het ontneemt ons het zicht op ontwikkelingen die tegelijkertijd óók gebeuren. In zijn boek Optimisten hebben de hele wereld schrijft Charles Groenhuijsen dat we weliswaar een aantal extreme uitdagingen hebben als mensheid, klimaat is daar één van, maar dat naast die uitdagingen er ook tientallen ongelofelijk krachtige heilzame ontwikkelingen plaatsvinden die we nauwelijks met elkaar vieren omdat nieuws dingen blijft brengen die niet goed gaan.

Zo schijnt de extreme armoede wereldwijd bijna uitgeroeid te zijn. Zo zijn er meer democratieën ter wereld dan ooit. Het is problematisch dat die democratiën ook mensen als Bolsonaro en Trump aan de macht helpen, maar het feit dat er democratie heerst, is een geest die niet weer terug in de fles gaat. Er gaat heel veel heel goed.

Terwijl we echter vooruitgaan en vooruitgang constateren, moeten we ook dingen achterlaten. Veelal zaken die niet meer nodig zijn, maar die je toch na verloop van tijd gaat missen. Neem de verzorgingsstaat – een ongelofelijk krachtige ontwikkeling – niet alleen de mensen met netwerk of kerk werden geholpen maar zorg werd beschikbaar voor iedereen. Door het ontwikkelen van een verzorgingsstaat is de zorgende kracht van netwerken en familie afgenomen. Eenzaamheid was nog nooit zo groot. Mensen willen niet alleen professionals aan hun bed. We willen niet terug, maar met de vooruitgang zijn we ook iets verloren.

Vandaag gaat het over de offercultus in Israël in de oude teksten. En dat die niet meer nodig is, sinds Jezus van Nazareth. De joden offerden voor hun zonden, om het geweten en de ziel te reinigen en te beseffen hoe killing het kwaad is in de wereld. Het was een bloederige, beestachtige bende, maar met een heel krachtig signaal. Kwaad heeft consequenties. Toch zeggen de denkers al heel vroeg dat offers niet datgene is waar God op zit te wachten. Hij heeft geen honger, geen dorst naar bloed, hij wil andere harten.

Bijvoorbeeld een psalmdichter die schrijft: Geschenk en offerande hebt Gij nooit verlangd, maar wel hebt Gij mijn oren voor uw stem geopend. Gij vraagt geen brandoffer, geen zoenoffer van mijn; dus zei ik: ‘Ja, ik kom!’

Dit wordt dan door vroeg-christelijke denkers toegepast op Jezus die het hart komt raken, zodat mensen zelf anders gaan handelen. Een nieuwe geest, een nieuwe drive, onbegrensd en zonder vaste tempelplaats. Prachtig. Tegenwoordig zeggen we sorry, vragen we om vergeving en proberen te geloven dat het daarmee goed is. En dat is vooruitgang. Maar we zijn ook iets kwijt.

Dat oude Israel had met die offercultus landelijke dagen van verootmoediging. Een grote verzoendag en nog meer van dat soort feesten. Offers waren een ingrijpend ritueel van spijt en boete. En waar is dat nu dan? Waar kun je nog heen? Vroeger kon je nog biechten, maar ook dat is in onbruik geraakt. Hoe betoont een natie spijt? En als we dat niet meer doen, weten we dan nog wel wat spijt is? Kunnen we ons verootmoedigen over polarisatie in de samenleving of over de dodelijkste muren ter wereld die we zelf hebben gebouwd als Europa. Kunnen we ons verootmoedigen voor dat wat we dat jaar hebben laten liggen aan mogelijkheden om er voor een ander te zijn.

Volgens de joodse overleveringen helpt dat uiteindelijk niet. Het in herinnering brengen, maakt je nog geen ander mens. En dat zal wel. Er is een hoger doel. Maar met het streven naar het hogere, verliezen we zomaar de kwaliteit van het aardse; de eenvoudige omgang met spijt en schuld. Want die is er ook altijd.

Ik denk dat dierenoffers niet echt kans maken in onze cultuur. Misschien maar goed ook. Maar tijd voor andere rituelen? Mocht iemand een idee hebben, hoor ik het graag. Mocht iemand zien dat het ergens toch al wel gebeurt op bijzondere manieren, let me know. Opdat we weer durven zien wat we niet willen weten. Niet dat het ons verlost van het kwaad, daar is een hartsverandering voor nodig, een Hier Ben Ik, maar het helpt wel. Vrede en alle goeds voor vandaag en tot morgen.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart.

Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95