Hij draait de zaken weer eens om

Hij draait de zaken weer eens om – PopUpGedachte maandag 4  maart 2019

Het stormt. Dat is een prettige manier van wakker worden. Half versuft na een vroege wekker de trap afsloffen en op het moment dat het hoofd om de hoek van de buitendeur gestoken wordt, ben je klaarwakker. Storm op het balkon gecombineerd met een aangenaam temperatuurtje voor de tijd van het jaar. Mocht ik er vandaag nog vol tegenin moeten fietsen, dan zal ik er vast anders over denken, maar nu is het heerlijk. Het waait het hoofd open, zogezegd. De laatste spinsels van de nacht verwaaien en de dag laat zich voelen. Een nieuwe week.

Zoals elke ochtend is het eerste wat ik lees een aantal oude Bijbelteksten. Het is een hele oude traditie van kloosters, priesters, monniken en religieuzen om een leesrooster van Bijbelteksten aan te houden en die de dag te laten bepalen qua inhoud. En zo’n traditie hoeft natuurlijk helemaal niet beperkt te worden tot professioneel religieuzen. Het kan voor iedereen fascinerend zijn om die oude zinnen tot je door te laten dringen voordat agenda, Facebook, kinderen of wat dan ook om aandacht vragen. Zo lees ik deze oude fragmenten en vraag me af wat ze betekenen. Schrijvend denken en vragen met lezers en luisteraars, dat is de PopUpGedachte.

Vanochtend blijkt dat wat normaal als teken van gezond leven, goede keuzes en wijsheid wordt beschouwd, een grote hindernis kan zijn op weg naar dat wat je echt verlangt. Een rijk mens was een gezegend mens in vroeger dagen. Nog steeds voelen we dat nog wel een beetje, maar er is ook een cynisme ingeslopen en niet geheel onterecht, mogelijk gebaseerd op teksten zoals ik die vanmorgen lees, dat rijkdom ook een drama kan zijn. En dat rijkdom vies kan zijn.

Een basisgedachte van jodendom is – voorzover ik dat begrijp – dat wie een goed mens is, gezegend zal worden, o.a. met goederen. Gaat het iemand goed, dan zal het wel een goed mens zijn. Daar zijn duizend dingen op af te dingen, maar dat goed leven zich op aarde vertaalt naar voorspoed en dus ook rijkdom was vanzelfsprekend.

Dan komt vandaag zo’n voorspoedige jongeman bij Jezus van Nazareth, de reizende rabbi. Hij is zo’n moderne zoeker en boert goed, doet het goed én is onrustig. Ik vind dit een van de mooiste scènes van de ontmoetingen die Jezus heeft: ‘In die tijd toen Jezus zich op weg begaf, kwam er iemand aanlopen die zich voor Hem op de knieën wierp en vroeg: ‘Goede Meester, wat moet ik doen om het eeuwige leven te verwer­ven?’

Het eeuwig leven is hier niet: naar de hemel gaan. Dat concept is pas véél later bedacht, omdat het zo fijn contrasteerde met die hel met zo’n rood-bokkepoten-duiveltje die plezier had in sadistische martelingen. Eeuwig leven was blijven voortbestaan, in contact staan met de Eeuwige, dat de dood voor jou en je nageslacht niet het einde zou zijn. Misschien wel gewoon dat je naam verder leefde.

In elk geval: hij wilde er wel voor gaan. Zoals de moderne dertiger best een aantal ayawaski-sessies wil doen, van die drugs-geleide reizen naar binnen aan de hand van een sjamaan, tijden in een klooster wil doorbrengen of boeken wil lezen die het spirituele wezen in hem of haar loslaten. Hij wilde wel, deze man. Jezus doet niet heel toeschietelijk. ‘Waarom noemt ge Mij goed? Niemand is goed dan God alleen. Ge kent de geboden: Gij zult niet doden, gij zult geen echtbreuk plegen, gij zult niet stelen, gij zult niet vals getuigen, gij zult niemand te kort doen, eer uw vader en uw moeder.’

Alsof hij vind dat de man een beetje vraagt naar een binnenbocht, een sluiproute. Moet ik God zijn voor jou, of de Goede, die jou een snel receptje biedt waarmee je een ticket eeuwigheid kunt regelen? Hij gaf Hem ten antwoord: ‘Dat alles heb ik onder­houden van mijn jeugd af.’

En dat verandert de zaak.  Toen keek Jezus hem liefdevol aan en sprak: ‘Een ding ontbreekt u: ga verkopen wat ge bezit en geef het aan de armen, daarmee zult ge een schat bezitten in de hemel. En kom dan terug om Mij te volgen.’
Dit woord ontstel­de hem en ontdaan ging hij heen, omdat hij vele goederen bezat. Toen liet Jezus zijn blik gaan over zijn leerlingen en zei tot hen: ‘Hoe moeilijk is het voor degenen die geld hebben het Koninkrijk Gods binnen te gaan!’ De leerlingen stonden verbaasd over wat Hij zei. ‘Wie kan dan nog gered worden?’

Ik geloof niet dat deze ochtendgedachte moet uitlopen in de vraag om al je geld aan de armen te geven. Al kun je dat altijd overwegen. Deze ochtend loopt uit op de verbazing van leerlingen die meenden dat rijkdom een zegen was omdat je goed bezig was. Nu kan het dat prima zijn, maar is het volgens Jezus van Nazareth óók een enorme barrière om te krijgen wat je eigenlijk verlangt. En dat is fascinerend en herkenbaar. Als je makkelijk vrienden maakt en er veel hebt, ben je dan nog in staat om te ontdekken wat de werkelijke diepte van vriendschap is? De vriendschap waarvoor je moet vechten, die je dreigt te verliezen, maar er dan toch is?

Hoe makkelijk is het om de weerbarstige vriendschappen in te ruilen voor de eenvoudige. Want er zijn er zoveel om je heen. En ben je succesvol in je werk, omdat het best goed gaat, hoe staat het dan met met leren om afhankelijk te zijn. Dat je het niet redt en dat er mensen om je heen staan. Hoe moet je dan nog ontdekken dat alles wat je hebt, ten diepste je gegeven is?

Dat zijn de ontdekkingen die mensen doen die het niet meer redden, die geen plek hebben om thuis te komen en het niet ‘even kunnen fiksen’. Vandaag op mijn eerste dag van de crowdfunding (gisteren deden we de kick-off) ontdek ik weer de tegennatuurlijkheid van het vragen om mee te doen, om bij te dragen, zodat ik PopUpGedachtes kan blijven maken en Kabelbaaninstallaties tegen Eenzaamheid kan blijven bouwen – samen met vrienden, funders en sympathisanten uit het hele land. Dat is wat ik het liefste wil én wat het moeilijkste is om te vragen.

Vandaag draait Jezus de zaken weer eens om. Het is niet dat we argwanend moeten zijn naar degenen die het voor de wind gaat. Zeker niet. Zij zijn vaak heel goed bezig. Alleen is de ‘voor de wind’ situatie niet de meest ideale situatie helaas om te ontdekken wat écht belangrijk is, lijkt het. Daarom zou die jongeman een hele nieuwe wereld gaan ontdekken als hij alles weg zou geven. Maar dat lukte niet. Ook een ontdekking trouwens voor hem, dat hij blijkbaar toch grenzen heeft in wat hij kan en wil geven. Wie weet wat er uit die ontdekking nog groeit.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Rikko Voorberg (38) is theoloog, schrijver, ‘activist/kunstenaar’ en initiatiefnemer van o.a. ‘We gaan ze halen’. Wil je weten waar Rikko op dit moment mee bezig is? Kijk dan hier.