Ga naar submenu Ga naar zoekveld

De aarde de andere kant op draaien

Deel:

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Kan de aarde de andere kant op draaien? – PopUpGedachte vrijdag 15 maart 2019

Het is alweer vrijdag. En de dagen worden lichter. De vogels hadden het al lang aangekondigd, zij zijn al een maand fris en fruitig wakker op dit uur. Maar nu gloort er eindelijk ook licht aan de horizon. Zo tussen zes en zeven. Er komt een nieuw jaargetijde aan en daar word ik gelukkig van.

De lezing van vandaag gaat over woede, toevallig een van mijn lievelingsemoties. Levensgevaarlijk, dat is ze ook. Maar als de kracht aangewend kan worden ten goede, kan er veel worden veranderd. In jezelf, in de wereld, voor en bij een ander. Hier gaat het echter nog over destructieve woede, over doodslag en over kwaadaardige lasterpraktijken. En vanzelfsprekend is de rabbi van Nazareth, Jezus Christus zelf, daar niet bepaald fan van.

Gij hebt ge­hoord, dat tot onze voorou­ders is gezegd: Gij zult niet doden. Wie doodt zal strafbaar zijn voor het gerecht. Maar Ik zeg u: Al wie ver­toornd is op zijn broeder, zal strafbaar zijn voor het gerecht. En wie tot zijn broeder zegt: leeghoofd, zal strafbaar zijn voor het Sanhedrin, en wie zegt dwaas, zal strafbaar zijn met het vuur van de hel. Als gij uw gave komt brengen naar het altaar en daar schiet u te binnen dat uw broeder iets tegen u heeft, laat dan uw gave voor het altaar achter, ga u eerst met uw broeder verzoenen en kom dan terug om uw gave aan te bieden.

Fascinerend toch? De donderprofeet Jezus van Nazareth lijkt je voor een zeer mild scheldwoordje naar het hellevuur te sturen. Elke twitteraar kan zo’n beetje dan wel inpakken. Lijkt me vreemd, staat er ook niet, lijkt alleen maar zo. Als we even uiteenrafelen wat JC hier werkelijk zegt, dan staat er:

1. Wie zichzelf boos laat blijven op zijn broer of zus (spiritueel, fysiek), moet zich hiervoor verantwoorden.

2. Wie leeghoofd zegt, zou voor de rechter moeten worden gesleept. Maar het gaat hier niet om dat platte scheldwoordje. Het gaat om diepgewortelde haat die iemand ertoe brengt om een ander zo diep te beledigen dat diegene met goed fatsoen niet verder kan. Dat zeggen de geleerden in elk geval hierover. Wie de ander zo haat dat hij publiek vertelt dat de ander (die bij de kinderopvang werkt) eigenlijk een vieze pedofiel is, die heeft de carrière en toekomst van de ander gebroken en zal zich daarvoor moeten verantwooorden.

3. En wie ‘dwaas’ zegt, loopt het risico van het hellevuur? Allereerst: hellevuur is hier, zoals op zoveel plekken: Gehenna. De vuilstortplaats buiten Jeruzalem. Het gaat erom dat bepaalde keuzes maken dat je God, het goede en alles afvalt, dat je keuzes maken dat je jezelf buiten de gemeenschap plaatst, buiten de kring van het goede terechtkomt, op de plek waar we lege verpakkingen en onbruikbare zaken opstapelen en verbranden. De Gehenna. Nog steeds niet leuk maar minder Middeleeuws martelmasochistisch dan het op het eerste gezicht lijkt.
Dan nog de vraag waarom je moet oppassen voor die richting als je iemand ‘dwaas’ noemt. Superlief scheldwoordje. En dat lijkt dan maar zo. Geleerden hebben het woordje eens gelegd naast plekken waar dwaas voorkomt in de teksten en constateren dat hier bedoeld wordt dat het woord gebruikt wordt voor mensen van wie je denkt dat ze niet binnen de gemeenschap van gelovigen vallen, die onheilig, onzuiver, God-onwaardig zijn om wat voor reden dan ook. Wie iets dergelijks zegt tegen zijn broeder, moet oppassen dat hij zelf niet zichzelf buiten de gemeenschap, buiten de stad, buiten de lichtkring van het goede plaatst.

Zo, even een rappe tekstanalyse op de vroege vrijdagochtend. Voor de liefhebbers. Trek je het nog? In dat geval pakken we ook nog even de laatste paar zinnen erbij. Daar stond dit, ik herhaal het even. Machtig mooi stukje: Als gij uw gave komt brengen naar het altaar en daar schiet u te binnen dat uw broeder iets tegen u heeft, laat dan uw gave voor het altaar achter, ga u eerst met uw broeder verzoenen en kom dan terug om uw gave aan te bieden.

Ik gok dat er dan voorlopig niet geofferd gaat worden, toch? Geen offers brengen zolang iemand nog iets tegen u heeft? Mooie opdracht en verworteld in de Joodse geschiedenis. Iedereen van de luisteraars wist wie het eerste offer ooit bracht, volgens hun eigen traditie. En dat daar de eerste woede ooit ontstond – iemand die iets tegen de ander had – en dat daaruit de eerste doodslag ontstond. Kaïn, de man die de geschiedenis inging als vechtersbaas, zoon van Adam en Eva in de verhalen, bracht met zijn broer Abel een offer. Het leek erop dat de Godheid die van Abel wel accepteerde en die van hem niet. Hij ontstak in woede, liep met z’n broer naar het veld en mepte hem dood. De eerste overtreding van het doodslaggebod voor dat het gebod gegeven was.

Jezus van Nazareth wil hier niet alleen slechte dingen voorkomen. Hij wil de geschiedenis omdraaien. De basis-neigingen van de mens in een andere richting duwen. Leidt nu verongelijktheid tot woede, uitsluiting en van kwaad tot erger. Laat in mijn wereld, zegt hij, elke sprank van woede leiden tot een poging tot verzoening. Omdat de aarde de andere kant op moet gaan draaien. Of eigenlijk: omdat de aarde de andere kant op gáát draaien en jij kunt erbij zijn. Doe mee, spring aan boord, verzoen. Denk niet meteen aan de moeilijkste persoon met wie dat natuurlijk nooit gaat lukken, maar begin ergens. Het is tenslotte veertigdagentijd. Goed moment om te oefenen.

Goed weekend!

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.


Rikko Voorberg

Rikko Voorberg (38) is theoloog, schrijver, ‘activist/kunstenaar’ en initiatiefnemer van o.a. ‘We gaan ze halen’.

Wil je betrokken raken bij het werk van Rikko? Kijk dan hier.  

Geschreven door

Rikko Voorberg

--:--