Ga naar submenu Ga naar zoekveld

Herman blokkeert in Jezus’ naam een bruinkooltrein

Herman van Veelen is klimaatactivist omdat hij zich als christen ernstig zorgen maakt over wat we Gods schepping aandoen. En dat vereist (geweldloze) actie, vindt hij.

Deel:

We strompelen achteraan. Mijn Duitse vriend heeft pijn aan zijn knie. Mensen roepen ons nog na: ‘Stay together, close the gap!’, maar de politie lijkt niet geïnteresseerd in de achterhoede. Ze proberen met hun paarden alweer voor ons te komen, in een poging de stroom mensen tegen te houden. Even zijn we de groep kwijt, we zijn verdwaald in een Duits bos. Tien minuten later vinden we ze terug. We vinden gelijk ook ons doel: het spoor tussen de mijn en de kolencentrale. Uitgeput gaan we zitten. Met ons kleine clubje christenen sluiten we aan bij de blokkade, waar al zo’n tweeduizend mensen zitten. Normaal rijdt hier een paar keer per uur een trein vol bruinkool, zo’n beetje de meest vervuilendste brandstof die er is. Maar hier komt voorlopig geen trein meer langs. Nu hebben we opeens zeeën van tijd. Genoeg tijd om goed na te denken waarom we hier eigenlijk zijn.

Ik maak me zorgen over wat we Gods schepping aandoen

Als christen maak ik me zorgen over wat we Gods schepping aandoen. Door menselijk toedoen is het aantal natuurrampen in de laatste twintig jaar verdubbeld. Mijn dochter leeft straks in een wereld zonder ijs op de noordpool. De schepping is niet door Godgemaakt om de mens te behagen. God dacht niet: wat hebben Adam en Eva nodig? Om vervolgens aan te komen zetten met schorpioenen, muggen en brandnetels. God houdt van mensen, maar Gods liefde is breder dan dat. Als God de mens maakt, zegt hij: ‘Ga heen en vermenigvuldig u, vervult de aarde.’ Dat hebben we gedaan.

Zes verzen eerder spreekt hij dezelfde zegen uit aan de vogels in de lucht, en de vissen in het water. Door onder andere klimaatverandering en overbevissing is sinds 1970 het aantal vissen wereldwijd gehalveerd. Het is niet Gods bedoeling dat de oceanen verzuren en leeg worden Dat zijn klappen in Gods gezicht.

Ontvangen loon

Om tenminste iets te doen, ben ik tien jaar geleden gestopt met vlees eten, vlieg ik uit principe niet, en heb ik geen auto. Ik bazuin maar al te vaak rond hoe groen ik wel niet ben. Jezus zegt dat goede daden in het verborgene moeten gebeuren, dat je rechterhand niet moet weten wat je linkerhand doet. God, die in het verborgene ziet, zal het belonen. Nou, ik ben bang dat ik mijn loon allang ontvangen heb, dus zwijgen hoeft niet meer.  

Ik weet ook dat ik altijd nog groener kan (zoals mijn veganistische vrienden me wel eens vertellen). Maar uiteindelijk ben ik bang dat dat niet genoeg is. Het drugsprobleem los je ook niet zomaar op door zelf vooral geen drugs te gebruiken. Niet alleen wij als klein clubje christenen moeten veranderen: wij als maatschappij moeten veranderen.

Kracht van geweldloosheid

Maatschappelijke verandering gaat niet vanzelf. Daar is een beetje wrijving voor nodig.

Als ik pleit dat we de geweldloze weg van Jezus daarin moeten volgen, vinden mensen dat vaak naïef. Er is nou eenmaal onrecht in de wereld, en daar moeten we tegen vechten. Daar zijn legers voor nodig, en bommen.
Maar als ik daadwerkelijk probeer iets van de geweldloosheid van Jezus na te leven is de kritiek vaak andersom: die geweldloosheid is veel te sterk! Hoe durf je je zo te bemoeien met de keuzes van anderen. Hoe durf je zo’n vuist te maken?

Mensen schrikken nogal eens van de kracht van geweldloosheid. Als Martin Luther King in 1963 in de gevangenis zit, schrijft een groep bisschoppen en dominees een open brief: dat King te snel vooruit wil, en onrust creëert.

In zijn antwoord hierop schrijft King dat de geschiedenis het ‘lange en tragische verhaal is van het feit dat geprivilegieerde groepen hun privileges zelden vrijwillig opgeven’. Dat gold voor de segregatie in de VS, en dat geldt ook voor klimaatverandering. De slachtoffers van klimaatverandering wonen vooral in arme landen, of zijn nog niet geboren. Wij zijn als samenleving enorm geprivilegieerd, en geven dat niet zomaar weer op.

Vals privilege

Overigens is ons privilege een vals privilege. King schrijft in diezelfde brief: ‘onrecht waar dan ook is onrecht overal’. Worden we er echt gelukkig van om voorop te lopen op weg naar een wereld waar alleen landen die geld hebben om dijken te bouwen veilig zijn om in te wonen?

Jezus leert ons toch om niet de eersten te willen zijn, maar om te leven vanuit het perspectief van de minsten.

Voor mij is het blokkeren van die kolen-spoorweg geen beschuldigende vinger naar onze ‘vijanden’. Het is een poging om onszélf op het goede spoor te zetten. Zoals een roker die wil stoppen geen sigaretten in huis haalt, zo proberen wij om ons als samenleving ervan te weerhouden die kolen op te graven.

Want eigenlijk willen wij geen klimaatverandering. Ik niet, mijn vrienden niet, en ik denk ook de eigenaar van die kolenmijn niet. Uiteindelijk hoopt ook hij op een toekomst waarin de oceanen weer vol vis zitten, en de lucht vol vogels, zoals God het bedoeld heeft.

Collegedag Ecologische Gerechtigheid
God schiep een prachtige aarde. Maar wat zegt de Bijbel eigenlijk over het vervolg: over onze zorg voor en omgang met de schepping? Op 8 mei kun je daar een hele dag bij stilstaan, met theologen Dave Bookless en Ruth Valerio. 
De collegedag is een initiatief van Tear en komt tot stand in samenwerking met A RochaEOGroeneKerkenactieMicha Nederland en MissieNederland.  Bekijk hier meer informatie.

Geschreven door

Gastauteur

--:--