Voeten wassen

PopUpGedachte donderdag 16 mei 2019 – Voeten wassen

Wel eens gedaan? Iemand de voeten gewassen? Ik tot nog toe alleen die van mijn kinderen, misschien nog eens van mijn vrouw. En verder in allerlei theatrale settingen. We stonden laatst nog met een enorme opblaaskerk in Dordrecht tijdens een event. Wie naar binnen wilde, moest z’n schoenen uitdoen, vervolgens in een bak water stappen en dan droogden wij hen de voeten af. En ik kan je zeggen: dan kom je een hele serie totaal verschillende voeten tegen. En de handeling is best wel intiem. Ook al is het kort, een kwestie van een dikke handdoek en drogen maar. En toch.

In deze PopUpGedachte een mijmering over voeten wassen. Jezus van Nazareth deed dat en ik ben benieuwd wat dat betekent voor ons. En ik ben al begonnen te schrijven voordat ik weet waar het heen gaat. Hopelijk ben ik aan het eind van deze bladzij en aan het eind van dit meditatie-uurtje in de ochtend weer iets wijzer geworden. En of je nu gelooft of niet, dat is niet wat doorslaggevend is voor deze ochtend-overweging. Het gaat over bewust in dit leven staan, keuzes maken die matchen met wat je verlangt of voelt diep in je ziel en trouw daaraan blijven. Laatst zei iemand me, die zich echt met hart en ziel had afgekeerd van alles wat kerk was, dat ze het leven toch niet anders kon omschrijven dan – en ze twijfelde even – een heel bijzondere gift. Eentje die vraagt om toewijding. Als iemand die toewijding kent, is dat wel Jezus van Nazareth in de verhalen die over hem zijn geschreven.

Dit staat er vanochtend: Nadat Jezus de voeten van zijn leerlingen had gewassen zei Hij tot hen: “Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: een dienaar staat niet boven zijn heer en een gezant niet boven degene die hem gezonden heeft. Wanneer gij dit beseft, zalig gij als gij er naar handelt.

Jezus staat op het punt zijn leerlingen op pad te sturen. Om aan wie dan ook maar wil luisteren te laten horen dat er een nieuw tijdperk is aangebroken. En dat heeft een handeling nodig, dat verhaal. En dit is er blijkbaar één van. De handeling van Jezus van Nazareth. Dat hij in het gezelschap van zijn vrienden en leerlingen, de taak oppakt die de jongste bediende had. De schoenenpoetser, de schoonmaker, de bordenwasser in het café. Het is moeilijk om precies te voelen wat de plek was van degenen die normaal de voeten waste van de mensen in die tijd die samen gingen eten. Maar het gebeurde en dan door de laagste in status, anoniem.

Er was dan ook grote weerzin bij één van de leerlingen dat Jezus besloot die voeten te wassen. Dat nooit. Tja, zei Jezus, dat is een beetje lastig, want als ik jou niet mag dienen op deze manier, kun je mijn leerling niet zijn. Oh, zegt Petrus, wacht, was in dat geval niet alleen mijn voeten maar ook mijn handen en mijn hoofd. Dat is dan weer wat overdreven, zegt Jezus. Die zijn redelijk schoon. Daar heb je niet mee door het stof gelopen, toch? Nou, kom op, hier met die voeten.

En na die wassing zegt hij dit. Hij gaat ze op pad sturen en zegt: voel je niet te goed voor dat wat je jullie leraar hebt zien doen, hier. Voel je nooit te goed om de voeten te wassen. Je staat daar niet boven. Besef dat, en je zult je gelukkig weten als je naar die kennis handelt.

Het vervelende is dat we het niet zo makkelijk kunnen kopiëren. Voeten wassen wordt nu echt iets theatraals, een leuke verwijzing of een taak voor een vader of moeder van kinderen met vieze voeten. Maar hoe doe je dat dan in het gewone leven? Wat doe ik vandaag als ik achter mijn bureautje ga zitten en mails ga zitten beantwoorden?

Nu vraag ik me als eerste af wat mij te doen staat. En dat is essentieel, hè. Maar zij kregen pas die opdracht nadat het aan hen gebeurd was. En ik vraag me opeens af wie mij de voeten heeft gewassen. Mijn ouders zullen dat vast heel vaak hebben gedaan. En er zijn er die dat in overdrachtelijke zin hebben gedaan. Die de tijd hebben genomen, terwijl ik dat niet van hen had durven vragen. Die investeerden en adviseerden, terwijl ik eigenlijk dacht dat ik gewoon achter in de rij moest aansluiten omdat zij een veel hogere status hadden dan ik. Maar daar zaten ze dan, tijd te nemen, voor mij. Te luisteren ook naar mijn onzekerheid, mijn twijfel over wat me nu te doen stond en of ik het wel kon. Zij zaten voor mijn gevoel hun tijd te verdoen aan mij. Maar gaven me het gevoel dat ze nergens anders wilden zijn. En dat was misschien wel het belangrijkste wat ze hebben gedaan. Zij maakten het vanzelfsprekend zoals een ouder die een kind de voeten wast.

Dat beseffen is misschien wel genoeg. En dat dan doorgeven. Vanzelfsprekend. De tijd nemen. Geraakt door hoe dat aan jou is gedaan. Door anderen. Ik weet niet of het een goed idee is als ik vandaag ga zoeken naar voeten om te wassen, metaforisch gezien. Het begint wel te kloppen als ik het gevoel herinner dat het me gaf toen anderen tijd voor mij maakten, dat mijn ouders mij als kind zo vanzelfsprekend de voeten wasten, toen ik gezien werd en geliefd door mensen die verder, wijzer, slimmer en belangrijker waren dan ik me voelde. Dat gevoel. En dat gevoel dan maar weer delen. Dan kom ik misschien in de buurt van de tekst van vandaag.

Zie je? Als je maar gewoon begint te schrijven, dan komt er vanzelf een inzicht bovendrijven. Ik kan er de dag weer mee in, in elk geval.

Heb het goed en tot morgen weer.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.