Lazarus staat op | Kromme wegen leiden naar de toekomst

PopUpGedachte vrijdag 12 juli 2019 – kromme wegen naar de toekomst

Het lijkt elke keer hetzelfde in de oude verhalen van het Eerste ofwel Oude Testament. Het zijn de fouten en de slechtheden van de mens die de geschiedenis weer een stukje verder helpen. Niet dat ze daarmee goed worden gepraat, maar door hen gaat het verhaal rollen. De achterlijke of kwaadaardige acties brengen datgene voort wat uiteindelijk niemand wil missen of wat onherroepelijk een keer moest gebeuren.

Neem de lezing van vandaag. De oude Jakob, aartsvader en al, tegenwoordig Israël, leeft intussen in een wereld in hongersnood. Hij zou er mogelijk hartstikke aan zijn gegaan als niet zijn zonen een van hun broers, die ze niet konden uitstaan, Jozef, hadden willen vermoorden, maar op het laatste moment toch bedacht hadden dat ze ook geld konden vangen voor hun broertje.
Ze verkochten hem aan slavenhandelaars uit Egypte. Vervolgens wordt hij daar op een bizarre manier onderkoning, legt graanschuren aan en heet zijn familie welkom. Filmisch, sprookjesachtig en een van de lijnen van de Bijbel. Een kromme lijn, welteverstaan. Ook Jakob, ook wel Israël genoemd, weet niet zo goed wat hij er van moet denken. Het beloofde land was dat land waar hij op woonde met familie, vee en alles. Dat was het land waarop broers elkaar naar het leven stonden en graan heel, heel spaarzaam werd. Als blijkt dat de doodgewaande zoon over Egypte regeert, pakt Jakob zijn spullen, tenten, familie, vee en alles bij elkaar.

's Nachts richtte God zich in een visioen tot Israël. ‘Jakob! Jakob!’ riep hij, en Jakob antwoordde: ‘Ik luister.’ God zei: ‘Ik ben God, de God van je vader. Wees niet bang om verder te reizen naar Egypte, want ik zal daar een groot volk uit je doen voortkomen.
Ikzelf zal met je meereizen naar Egypte, en ik zal je daar ook weer vandaan brengen. 
En niemand anders dan Jozef zal jou de ogen sluiten.’

Ik geloof niet dat christendom ook maar ergens de indruk wekt dat kwaad erbij hoort. Het dichtst bij Yin en Yang komen deze teksten. Waarbij het kwaad de cirkel van het goede binnendringt en als een olievlek de harten van de aanwezigen verduistert. Waarop uit het niets een wit vlekje ontstaat, iets goeds en zuivers en moois, in een hofhouding in Egypte, en dan dit wit vlekje zich als een malle verspreidt over alles en iedereen omdat broers spijt betuigen, hun leven beteren, omdat vader zijn zoon weer ziet, omdat in hongersnood de Eeuwige door de kwaadaardigheid van de broers heen voor die broers zorgt.

Misschien is dat Yin Yang-teken in christendom wel een momentopname. Dat tekentje waarin licht en donker elkaar in evenwicht houden en om elkaar heen cirkelen, elkaar nodig hebben, dat is geen christendom. Maar in de verhalen van christendom en jodendom is dit tekentje als dynamiek wel aanwezig. Het kwaad dat zijn weg vindt, binnendringt in het licht, bezit neemt, uitwaaiert, golven vormt en het goede wegduwt, ergens halverwege dit proces krijg je het Yin Yang-tekentje en daarna wordt het zwart. Maar dan verschijnt in het zwart een lichtpuntje, zoals steeds opnieuw wordt beloofd, en het golft het donker binnen en neemt bezit en neemt over, totdat er ergens weer iets donkers de kop opsteekt. De belofte is dat het donker niet zal winnen, nooit helemaal. En dat hoe donker het ook is, er een lichtpuntje zal ontstaan, elke keer.

De wegen zijn kronkelig, om rechts te komen gaat het soms linksaf en andersom. Fouten hebben ingrijpende verreikende consequenties, maar zijn nooit het einde van de zaak, dat wat goed is en liefdevol kan niet de nek worden omgedraaid, omdat het goede onuitroeibaar is en zijn weg wel vindt. Dat zijn een aantal basisprincipes die gekoesterd kunnen worden bij het lezen van de verhalen uit de eerste boeken van de Bijbel – en misschien ook wel bij het lezen van de verhalen uit het leven van ons allemaal.

Heb het goed. Op het licht.

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.