Lazarus staat op | Niet gezien worden maar zien

PopUpGedachte maandag 30 september 2019 –

Niet hij die gezien wordt, maar hij die ziet. Niet zij, naar wie men naar luistert, maar zij, die hoort. Niet degene die gesteund wordt, maar degene die steunt. Dat zijn de grootsten in de dwarse maatschappelijke inrichting die Jezus van Nazareth komt installeren en die hij hemels noemt.
Hij noemt het koninkrijk, hemels koninkrijk, maar dat klinkt zo ver weg van hier. Het is een aardse herinrichting van de maatschappij en hij noemt het hemels omdat het zo haaks staat op de manieren van denken en werken op deze aardkloot. Omdat het zo haaks staat op apenrotsen, overleven, eigen volk eerst en het recht van de sterkste. Het is iets anders, het komt uit een andere manier van denken voort en het brengt evenwicht en rust en leven. Voor degenen die er zich aan durven over te geven.

Vanochtend zegt Jezus dit, volgens de evangelist Lukas: 'In die tijd kregen de leerlingen woorden over de vraag, wie van hen wel de grootste was. Maar Jezus die wist wat zij dachten, nam een kind, zette het naast zich en sprak tot hen: "Wie dit kind opneemt in mijn Naam, neemt Mij op, en wie Mij opneemt, neemt Hem op die Mij gezonden heeft. Wie dus de kleinste is onder u allen, die is de grootste."'

We weten niet wat de maatschappelijke status was van kinderen in die tijd. Er zijn verhalen en tijden waarin kinderen minder nut hadden en slechter werden behandeld dan honden. In elk geval door vaders. Pas als er nut was van hen, dan konden kinderen meekomen. Tot die tijd waren ze – veelal net als vrouwen – zinloos.
Of dat de praktijk was in Israël is vooralsnog onbekend. Het lijkt er op dat daar meer eerbied voor leven is dan in veel andere culturen. Toch is de kans groot dat het prinsen- en prinsessengehalte van kinderen in die tijd behoorlijk laag was.

Het is een interessante draai die Jezus probeert aan te brengen in het hoofd van de leerlingen. Zij vragen zich af wie van hen het belangrijkst is. Hoe gaat zo’n gesprek? Het gaat wellicht over de vraag wie het meest aandacht van Jezus krijgt in het onderwijs, met wie hij een stukje alleen is gaan lopen, wie de meeste taken krijgt toevertrouwd, wie het warmst wordt toegesproken. Kinderachtig, zou je zeggen, maar misschien niet anders dan een middelbare school waar een favoriete leraar ook zo z’n favorieten lijkt te hebben en dat blijkt toch altijd wel door alle correcte onderwijsgedragingen heen.

En Jezus zegt niet dat ze het daarover niet moeten hebben. Hij verlegt alleen de focus. Het is niet degene aan wie ik de meeste aandacht geef, het is niet degene die de meeste grootsheid lijkt te dragen, het is degene die de grootsheid ziet in de meest onmondige incapable wezens van deze samenleving: kinderen. Zie je de grootsheid in dit kind en neem je vol vertrouwen in mij, in God, in de toekomst dit kind op, dan huisvest je God zelf. Wie is de grootste? Degene die het grootste ziet in het kleinste. Of in de kleinste.

De Eeuwige is een macht van potentie, van wording, van Genesis. De Eeuwige ziet in jou en mij steeds het begin van mogelijkheden en verklaart dat heilig. Ben ik in staat om dat wat zou kunnen worden in de ander te zien en dat te voeden? Zodat het groeit? Dan ben ik onderdeel van het werk van de Eeuwige.

Het kind als beeld van ongerealiseerde mogelijkheden en er moet iemand zijn die dat ziet, die garant staat, die de rol van God zelf te spelen en daarin de grootste te zijn door de mestkever weer terug te zetten op het plekje waar hij stond voor hij dreigde geplet te raken. Die de auto laat staan omdat het weleens het einde zou kunnen zijn van een paar bijensoorten, die de zieke oude vrouw die het leven ondertussen haat, toch steeds weer koffie of schone kleren brengt, gewoon vanwege de aanwezigheid van God in dat alles.

Wie is de grootste? Niet degene die het grootst is, het grootst doet, met de grootst mogelijke zorg of aandacht wordt omringd, niet degene die groots word genoemd of met de grootste aandacht wordt bekeken. Het is degene die in het kleinste het grootste al ziet en ervoor zorgt, die met de grootst mogelijke aandacht en zorg zich ontfermt over het onooglijke, die het kleine groots noemt. Die heeft gezien. Die heeft ogen. En oren. En is deel van de maatschappelijke herinrichting die JC steevast hemels noemt.

Een mooie uitdaging voor de dag. En eigenlijk ook wel zo rustig. Geen likes halen maar geven, geen waardering binnenharken, maar uitdelen. Best wel ontspannen.

Vrede en alle goeds

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.