Lazarus staat op | Uitputten dat kwaad

PopUpGedachte woensdag 11 september 2019 – uitputten

De datum van vandaag heeft een bijna niet te overschatten verandering aangebracht in onze wereld. De aanslag op de Twin Towers, die vervloekte beelden van stervende mensen in stalen en glazen torens. De ontzetting en de woede die volgde. De jacht op terroristen. De heilige oorlog die natuurlijk de inzet was van deze aanslag, maar die ook als reactie werd aangegrepen om Irak binnen te vallen en om veiligheidsmaatregelen te nemen tot op de dag van vandaag die verdeeldheid brengen in de wereld.

De dag zelf is een inktzwart gat, de tentakels van dat kwaad hebben zich verspreid door politieke burelen, kerkelijke instanties, moskeeën, buurthuizen, scholen en huiskamers. En er is ook altijd gepoogd om dat te tegen te gaan. Prachtige vieringen, helpende mensen, gezamenlijkheid, niet alleen gezamenlijk tegen de ander, maar ook gezamenlijk met de ander. De dag is een scharnierpunt gebleken en veel van het kwaad, ook als het bijvoorbeeld gaat over migratie vandaag de dag, heeft ergens een haakje in deze aanslag.

11 september. Die dag zal nooit meer uit het collectieve geheugen worden gewist. Hoogstens vervagen, maar verdwijnen zal ze niet. De reactie op 11 september vanuit de Verenigde Staten was militair. En hard. En begrijpelijk. Er moest gewroken worden, een heilige oorlog gevoerd tegen de as van het kwaad. En de as van het kwaad was niet de as die door elk mensenhart liep, maar die te lokaliseren was in het Midden-Oosten en bestreden moest worden door het Westen. En zo ontstond een nieuw tijdperk. Waarvan je op sommige momenten met recht zou kunnen zeggen dat het een periode was ‘van kwaad tot erger’.

Als het vanochtend in de lezingen van vandaag (die gelezen zullen worden in kloosters en kerken in heel de wereld zo heb ik begrepen) gaat over het kwaad, gaat het over de as van het kwaad in het je eigen ziel. Waar allerlei veeleisende, bange of boze stemmen om aandacht smeken. Stemmen die willen hebben of zich willen profileren of die willen winnen. En het fascinerende is dat Paulus niet zegt dat je die in directe confrontatie moet bestrijden. Hij gebruikt een woord wat vaker gebruikt wordt in de theologie als het gaat om de confrontatie met het kwaad in de wereld. En dat is ‘afsterven’. Een synoniem zou zijn ‘uitputten’. Dit staat er.

Laat dus wat aards in u is afsterven: ontucht, zedeloosheid, hartstocht, lage begeerten en ook hebzucht.

Afsterven dat probeer ik te realiseren met onkruid. Blijkbaar is niet alleen het koninkrijk onkruid, maar ook het kwaad. Lekker rommeltje zo in Gods tuin.
Ken je heermoes? Ook wel paardestaart genoemd? Dat is een onkruid dat haar wortels precies zo diep onder het aardoppervlak door laat lopen dat het bij vorst niet kapot gaat. Ze vormen langs die diepe wortels voedingsbolletjes, waaruit stengels opschieten. Elke stengel die zijn kopje boven de aarde uitkrijgt, brengt weer voeding naar het ondergrondse systeem. Met wortel en tak uitroeien gaat dus niet of je moet je tuin een centimeter of 60 afgraven. Dat is de tactiek van de verschroeide aarde in maximale zin. En dan moet je nog hopen dat je geluk hebt. De Bush-benadering.

Wat werkt met heermoes is bijhouden. Elk stukje dat z’n kop boven het maaiveld uitsteekt, uittrekken en weggooien. En dat blijven doen. Andere dingen planten waardoor dat grut geen vrij spel heeft en dan erbij blijven en volhouden, totdat het uitgeput raakt en afsterft. Dát beeld.

Het kwaad dat zich wil profileren zoekt een weg naar buiten in hebzucht, of zelfzucht of wat voor zucht dan ook. En als je het even laat begaan, in de hoop dat het wel vanzelf verdwijnt, die realiseert dat het laten gaan de ondergrondse voorraadkamers van het kwade voedt. Wie het met wortel en tak wil uitroeien, komt niet ver. Je kunt nou eenmaal niet je eigen hart uitrukken. Je kunt wél er rap bij zijn en dat wat er aan kwaad in jezelf opkomt, beslist en met discipline uit de grond trekken, als in het voorbijgaan. Elke dag even checken. Totdat de ondergrondse voorraad raakt uitgeput.

Kun je erbij zijn? Als er op salafistische onderwijsplekken haat wordt gepreekt. En als je de onderwijsinstelling niet kunt sluiten, omdat je de vrijheid van onderwijs hoog hebt, kun je dan de connectie met die bewuste moskee zo mooi maken dat het stukje haat-onderwijs steeds schriller en vreemder klinkt in de oren van de kids. Dat betekent elke week effe langs waarschijnlijk. Want zo werkt dat nu eenmaal met een volkstuin. Elke week ff langs.

Het zijn wat gedachten over ‘evil’. Over mijn hart én over de politiek. En over de rust van een gelovige die ook wel weet dat met wortel en tak uitroeien niet gaat werken. Er is geen quick fix. Alleen een toewijding, discipline, rustig volhouden van het goede, totdat je merkt dat er rust in de tuin ontstaat en evenwicht. Het kan. Het kan echt.

Zegen, vrede en alle goeds,

Rikko

Hier vind je drie tekstgedeelten die Rikko vanochtend las.